Birden fazla akünüz var ise, aküleri seri ve paralel bağlama arasındaki farkı anlamak önemlidir. Akülerinizi nasıl bağlayacağınız, farklı uygulamalarda nasıl bir performans sergileyeceklerini belirler. Akülerinizi paralel veya seri bağlayarak amper-saat kapasitesini veya voltajı bazen de her ikisini birden büyük ölçüde artırabilirsiniz. Bu blog yazımızda seri ve paralel bağlantıların nasıl çalıştıklarının yanında her birinin artılarını ve eksilerini özetlemeye çalışacağız.
Aküleri seri bağlamak, iki veya daha fazla aküyü sistemin toplam voltajını artırmak için birbirine bağlamaktır. Seri bağlantıda bir akünün pozitif terminali diğer akünün negatif terminaline uç uca bağlanır. Bu sayede akülerin voltajı birbirine eklenir ancak akım kapasitesi (amper) tek bir akününkiyle aynı kalır.
Aşağıda sıraladığımız basit adımları izleyerek akülerinizi seri bağlayabilirsiniz:
→ Birinci akünün negatif terminalini bir sonraki akünün pozitif terminaline bağlayın. Bu işlemi seri bağlamak istediğiniz son aküye kadar tekrarlayın.
→ Serinin birinci aküsünün pozitif terminalini, uygulamanızın (inverter veya şarj kontrol cihazı) pozitif akü bağlantı terminaline bağlayın.
→ Serinin sonuncu aküsünün negatif terminalini, uygulamanızın (inverter veya şarj kontrol cihazı) negatif akü bağlantı terminaline bağlayın.
→ Akülerinizi şarj etmek için kullandığınız inverter veya şarj kontrol cihazının sahip olduğu voltaj değerinin, seri olarak bağladığınız akülerinin toplam birleşik voltaj değeri ile uyumlu olması gerektiğini unutmayın.
12V 100Ah 2 Akü Seri Bağlantı
12V 100Ah 3 Akü Seri Bağlantı
Aküleri Seri Bağlamanın Avantajları
Elektrik ile çalışan bir cihazın tükettiği güç, çalışma voltajının çekilen akım ile çarpımına eşittir (V x I = Watt). Örneğin, 12 Volt ile çalışan 240 Watt'lık bir cihaz 20 Amper (240 / 12 = 20) akım çekerken, 24 Volt ile çalışan aynı tip bir cihaz yalnızca 10 Amper (240 / 24 = 10) akım çekecektir.
Aküleri seri bağlamak daha yüksek sistem voltajı sağlayarak daha düşük bir sistem akımına sebep olur. Daha az akım, daha ince kablo kullanabileceğimiz anlamına gelir. Daha ince kablo kullanımı ise sistemde daha az voltaj kaybı yaşanmasını sağlar.
Şarj etme ve güç çekme işlemi de aynı şekilde çalışır. 12 Volt'luk bir PWM şarj kontrol cihazının maksimum şarj akım değerinin 30 Amper olduğunu düşünelim. Bu şarj kontrol cihazı maksimum 360 Watt'lık bir güç seviyesini idare edebilirken, 24 Volt'luk bir şarj kontrol cihazı aynı akım değerinde 720 Watt'lık bir güç seviyesini idare edebilecektir.
Özetle; daha yüksek güç ihtiyacı olan sistemler için, akülerin seri bağlanmasının sağlayacağı yüksek voltaj seviyeleri faydalı olacaktır.
Aküleri Seri Bağlamanın Dezavantajları
Seri olarak bağladığının akülerden herhangi bir tanesi arızalanır ise, akü sistemi bir bütün olarak çalışmaz. Bu yüzden, özellikle sürekli ve güvenilir enerji kaynağına ihtiyaç duyan uygulamalar için riskli olabilir.
Seri olarak bağlanmış akülerden biri diğerlerinden daha zayıf, daha yaşlı veya daha düşük performanslı ise; bu tüm akü sisteminin çalışma performansını etkiler. Başka bir deyişle; seri bağlanmış akülerin tamamını bir zincir, akülerin her birini de bu zincirin halkaları gibi düşünür isek, sisteminin tamamının ömrünü ve performansını zincirin en zayıf halkası belirler.
Seri olarak bağlanmış bir akü sistemini şarj ederken, aküler arasında şarj dengesizliği meydana gelmesi yaygın karşılaşılan bir durumdur. Bu durum, akülerin bazılarının hızlı deşarj olmasına sebep olacağından akü ömrünün kısalmasına neden olur.
Akü Paralel Bağlantı
Aküleri paralel bağlamak, iki veya daha fazla aküyü sistemin akım (amper) kapasitesini artırmak için birbirine bağlamaktır. Paralel bağlantıda sistem voltajı sabit kalır. Paralel bağlantıda, tüm akülerin pozitif terminalleri birbirine, tüm akülerin negatif terminalleri ise yine birbirine bağlanır.
Aküler Nasıl Paralel Bağlanır?
Aşağıda sıraladığımız basit adımları izleyerek akülerinizi paralel bağlayabilirsiniz:
→ Birinci akünün pozitif terminalini bir sonraki akünün pozitif terminaline bağlayın. Bu işlemi son aküye kadar tekrar edin.
→ Negatif terminaller için de yukarıdaki adımı izleyin.
→ Birinci akünün pozitif terminalini, uygulamanızın (inverter veya şarj kontrol cihazı) pozitif akü bağlantı terminaline bağlayın.
→ Sonuncu akünün negatif terminalini, uygulamanızın (inverter veya şarj kontrol cihazı) negatif akü bağlantı terminaline bağlayın.
12V 100Ah 2 Akü Paralel Bağlantı
12V 100Ah 3 Akü Paralel Bağlantı
Aküleri Paralel Bağlamanın Avantajları
Paralel bağlanan akülerden biri arızalanır veya çalışamaz duruma gelse bile, akü sisteminin tamamı çalışmaya devam eder. Bu yüzden paralel bağlantı, enerji sürekliliğinin kritik olduğu uygulamalar için idealdir.
Paralel bağlanmış olan akülerin hepsi aynı voltaj değerini alır. Bu yüzden paralel bağlanmış bir akü sisteminde, herhangi bir akünün aşırı şarj veya aşırı deşarj olma riski daha düşüktür.
Aküleri Paralel Bağlamanın Dezavantajları
Aküleri seri yerine paralel bağlamanın ana dezavantajı, sistem voltajının daha düşük olması ve bunun da daha yüksek akım çekilmesine yol açmasıdır. Daha yüksek akım, daha kalın kabloların kullanılmasını gerektirdiğinden, voltaj kaybı seri bağlantılı sistemlere göre daha yüksek olacaktır.
Paralel bağlanmış akülerden herhangi birinin aşırı ısınması, diğerlerinin de aşırı ısınmasına sebep olabilir. Bu yüzden paralel bağlantılı akü sistemlerinden termal kaçak riski seri bağlantılı akü sistemlerine göre yüksektir.
Akü Seri Paralel Bağlantı
Uygulamanız için hem voltajı hem de akım (amper) kapasitesini artırmak için, akülerinizi hem seri hem de paralel bağlamaya ihtiyacınız olacaktır. Bu seri-paralel bağlantı kombinasyonunda aküleriniz ile seri bağlı birden fazla dizi oluştururken, bu dizileri birbirine paralel bağlarsınız.
Aküler Seri-Paralel Nasıl Bağlanır?
Aşağıda sıraladığımız basit adımları izleyerek akülerinizi seri-paralel bağlayabilirsiniz:
→ Elinizde iki set akünüz var ise, ilk olarak ilk seti oluşturan akülerinizi seri bağlamalısınız. Seri bağlantı yapmak için paylaşmış olduğumuz adımlarda olduğu gibi, akülerin pozitif ve negatif terminalleri birbirine bağlanarak seri bağlantılı bir akü dizisi oluşturulur.
→ Her iki seti de yukarıdaki gibi seri olarak bağladıktan sonra, bu iki seti birbirine paralel hale getirmeniz gerekir. Bunun için her iki seri bağlanmış akü dizisinin dış pozitif ve dış negatif terminallerini birbirine bağlamanız yeterli olacaktır.
12V 100Ah 4 Akü Seri Paralel Bağlantı
Sonuç Olarak
Özetlemek gerekir ise, akülerinizi seri olarak bağlamak size daha büyük voltaj çıkışı sağlayacak ancak amper kapasiteniz aynı kalacaktır. Bunun yanında, akülerinizi paralel bağlamak ise amper kapasitenizi artıracak ancak voltaj çıkışı sabit kalacaktır. Tasarladığınız uygulamalara bağlı olarak, hem voltaj çıkışını hem de amper kapasitenizi artırmaya ihtiyaç duyacağınız durumlarda ise akülerinizi hem seri hem paralel bağlamak size yardımcı olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Akülerin ömrü aküler seri mi paralel mi bağlandığında daha uzun olur?
Genel olarak paralel bağlanan akülerin ömrü daha uzundur. Bunun sebebi paralel bağlantının toplam amper kapasitesini artırması ve akülere bağlanmış yükün aküler arasında eşit olarak dağılmasıdır. Bu da paralel bağlanmış aküler üzerindeki stres miktarının, seri bağlanmış akülere göre daha az olmasını sağlar.
Seri bağlantı mı yoksa paralel bağlantı mı daha fazla güç sağlar?
Akülerinizi seri veya paralel bağlamak, akülerinizin sağlayacağı güç miktarını etkilemez. Sadece akü dizinizin sahip olacağı voltaj değeri veya amper kapasitesi değişir.
Mullinix GE Serisi AGM Jel Akü
Mullinix GE serisi ile sunulan AGM Jel akülerde AGM seperatör ve yüksek kalay alaşımı pozitif plaka ile birlikte Kolloidal Silika Jel elektrolit kullanılmaktadır. Bu üçlü kombinasyon GE serisini performans olarak diğer AGM veya diğer jel akülerden ayırmaktadır.