Elektrik dünyasında sık sık karşılaştığımız kVA (kilovolt-amper), kW (kilowatt) ve kWh (kilowatt-saat) gibi terimler elektrik gücü ve enerjisinin farklı yönlerini ölçer. kVA'nın kWh'ye nasıl dönüştürüleceğini paylaşmadan önce bu terimleri ve aralarındaki farkları anlamak önemlidir. Ancak öncesinde PF (power factor) yani güç faktörünün ne olduğuna bakalım.
PF Güç Faktörü Nedir? Güç Üçgenini anlamak
Güç Üçgeni – Power Triangle
Güç üçgeni, gerçek, reaktif ve görünür güç arasındaki ilişkinin grafiksel gösterimidir.
Reaktif Güç (Reactive Power): Reaktif güç, güç sisteminde herhangi bir gerçek iş yapmayan ancak voltajın oluşturulmasına ve korunmasına yardımcı olarak güç sisteminin stabilitesini destekleyen güce verilen isimdir.
Gerçek Güç (Active Power veya Real Power): Aktif güç veya çalışma gücü olarak da adlandırılan Gerçek Güç elektrik enerjisinin gerçek iş yapabilen kısmıdır.
Görünür Güç (Apparent Power): Görünür güç bir devredeki toplam elektrik gücüdür ve elektrik tedarik eden bir sistem tarafından sağlanan toplam güce eşittir. Sistemdeki akım ve voltajın çarpımına eşit olan Görünür Güç reaktif ve gerçek güç bileşenlerinden oluşur.
Güç faktörü, gerçek güç ile görünür güç arasındaki orandır. Örnek vermek gerekir ise jeneratörler için güç faktörü jeneratörün sağladığı toplam gücü ve bu gücün ne kadarının faydalı olduğunu gösterir. Diğer bir deyişle jeneratörün ne kadar verimli çalıştığını gösterir.
Güç Faktörü (Power Factor PF) = Gerçek Güç / Görünür Güç
kVA, kW, kWh nedir?
kVA (Kilovolt-Amper)
kVA "görünür güç" için kullanılan ölçü birimidir. kVA formülü:
kVA = [ Voltaj (V) X Akım (I) ] / 1000
Bu değer bir sisteme verilen güç miktarını tanımlar. Uygulamalardan bağımsız olarak sistem tarafından kullanılan enerji miktarını yansıtmaz. Bir sayacın bir sahaya veya eve sağlayabileceği elektrik enerjisi miktarı kVA'dır.
kW (Kilowatt)
kW "gerçek güç" için kullanılan ölçü birimidir. Bir ev aletini veya bir araba motorunu çalıştırmak gibi gerçek işi yapmak için kullanılan gücü gösterir. kVA mevcut toplam güç iken kW yalnızca faydalı aktif gücü temsil eder. kVA'yı kW'a dönüştürmek için kullanılan formül, elektrik sisteminin verimliliğini hesaba katan güç faktörüne (Power Factor – PF) bağlıdır:
kW = kVA X Güç Faktörü (PF)
Örnek vermek gerekir ise, 3 kVA bir dizel jeneratörümüz olsun. Sahip olduğu güç faktörü 0.8 ise, yukarıdaki formülü kullanarak bu jeneratörden pratikte elde edebileceğimiz kullanılabilir maksimum gerçek gücün 2.4 kW olduğunu anlayabiliriz.
kWh (Kilowatt-Saat)
kWh belirli bir süredeki gerçek elektrik kullanımı anlamına gelen enerji birimidir. 1 kWh, 1 kW'lık bir cihazın 1 saat içerisinde tükettiği enerji miktarıdır. kWh, belirli bir sürede kullanılan enerjiyi ölçtüğü için çoğu zaman elektrik faturalarında bulunan tüketim birimidir. kWh formülü:
kWh = kW X Zaman (Saat)
3 kW nominal güce sahip bir fırını 2 saat boyunca çalıştırır isek, toplam harcayacağımız enerjinin yukarıdaki formülü kullanarak 6 kWh olacağını bulabiliriz.
kVA ile kWh arasındaki fark nedir?
kVa, kW ve kWh terimlerini anladığımıza göre kVA'yı kWh'ye nasıl dönüştürebileceğimizi inceleyelim. Aşağıdaki tabloda kVA ve kWh arasındaki temel farklılıklar gösterilmektedir. kVA herhangi bir zamandaki toplam gücü ifade ederken, kWh belirli bir süre içerisindeki toplam tüketilen enerjiyi temsil eder.
kVa (kilovolt-amper) ve kWh (kilowatt-saat)
kVA, kW ve kWh hakkında genel bilgi sahibi olmak ve birbirleri arasındaki ilişkiyi anlamak elektriksel sistemlerle ilişkisi olan veya elektrik ile çalışan ya da üreten bir cihaz satın almak isteyen herkes için çok önemlidir. kVA mevcut toplam güç birimi iken, kW tüketilen gerçek güçtür ve kWh belirli bir süre boyunca tüketilen toplam elektrik enerjisidir.